Incipit{omittitur}
|
Rito de entrada{omitido}
|
Psalmi {Laudes:2 Psalmi et antiphonæ ex Proprio de Tempore}
Ant. Iustificéris, Dómine, * in sermónibus tuis, et vincas cum iudicáris.
Psalmus 50 [1]
50:3 Miserére mei, Deus, * secúndum magnam misericórdiam tuam.
50:3 Et secúndum multitúdinem miseratiónum tuárum, * dele iniquitátem meam.
50:4 Ámplius lava me ab iniquitáte mea: * et a peccáto meo munda me.
50:5 Quóniam iniquitátem meam ego cognósco: * et peccátum meum contra me est semper.
50:6 Tibi soli peccávi, et malum coram te feci: * ut iustificéris in sermónibus tuis, et vincas cum iudicáris.
50:7 Ecce enim, in iniquitátibus concéptus sum: * et in peccátis concépit me mater mea.
50:8 Ecce enim, veritátem dilexísti: * incérta et occúlta sapiéntiæ tuæ manifestásti mihi.
50:9 Aspérges me hyssópo, et mundábor: * lavábis me, et super nivem dealbábor.
50:10 Audítui meo dabis gáudium et lætítiam: * et exsultábunt ossa humiliáta.
50:11 Avérte fáciem tuam a peccátis meis: * et omnes iniquitátes meas dele.
50:12 Cor mundum crea in me, Deus: * et spíritum rectum ínnova in viscéribus meis.
50:13 Ne proícias me a fácie tua: * et spíritum sanctum tuum ne áuferas a me.
50:14 Redde mihi lætítiam salutáris tui: * et spíritu principáli confírma me.
50:15 Docébo iníquos vias tuas: * et ímpii ad te converténtur.
50:16 Líbera me de sanguínibus, Deus, Deus salútis meæ: * et exsultábit lingua mea iustítiam tuam.
50:17 Dómine, lábia mea apéries: * et os meum annuntiábit laudem tuam.
50:18 Quóniam si voluísses sacrifícium, dedíssem útique: * holocáustis non delectáberis.
50:19 Sacrifícium Deo spíritus contribulátus: * cor contrítum, et humiliátum, Deus, non despícies.
50:20 Benígne fac, Dómine, in bona voluntáte tua Sion: * ut ædificéntur muri Ierúsalem.
50:21 Tunc acceptábis sacrifícium iustítiæ, oblatiónes, et holocáusta: * tunc impónent super altáre tuum vítulos.
Gloria omittitur
Ant. Iustificéris, Dómine, in sermónibus tuis, et vincas cum iudicáris.
|
Salmos {Laudes:2 Salmos y antífonas del Propio del Tiempo}
Ant. En la sentencia * tendrás razón, en el juicio resultarás inocente.
Salmo 50 [1]
50:2 Misericordia, Dios mío, * por tu bondad,
50:3 Por tu inmensa compasión * borra mi culpa;
50:4 Lava del todo mi delito, * limpia mi pecado.
50:5 Pues yo reconozco mi culpa, * tengo siempre presente mi pecado:
50:6 Contra ti, contra ti solo pequé, cometí la maldad que aborreces. * En la sentencia tendrás razón, en el juicio resultarás inocente.
50:7 Mira, en la culpa nací, * pecador me concibió mi madre.
50:8 Te gusta un corazón sincero, * y en mi interior me inculcas sabiduría.
50:9 Rocíame con el hisopo: quedaré limpio; * lávame: quedaré más blanco que la nieve.
50:10 Hazme oír el gozo y la alegría, * que se alegren los huesos quebrantados.
50:11 Aparta de mi pecado tu vista, * borra en mí toda culpa.
50:12 Oh Dios, crea en mí un corazón puro, * renuévame por dentro con espíritu firme;
50:13 No me arrojes lejos de tu rostro, * no me quites tu santo espíritu.
50:14 Devuélveme la alegría de tu salvación, * afiánzame con espíritu generoso:
50:15 Enseñaré a los malvados tus caminos, * los pecadores volverán a ti.
50:16 Líbrame de la sangre, ¡oh Dios!, Dios, Salvador mío, * y cantará mi lengua tu justicia.
50:17 Señor, me abrirás los labios, * y mi boca proclamará tu alabanza.
50:18 Los sacrificios no te satisfacen: * si te ofreciera un holocausto, no lo querrías.
50:19 Mi sacrificio es un espíritu quebrantado; * un corazón quebrantado y humillado, Tú no lo desprecias.
50:20 Señor, por tu bondad, favorece a Sión, * reconstruye las murallas de Jerusalén:
50:21 Entonces aceptarás los sacrificios rituales, ofrendas y holocaustos, * sobre tu altar se inmolarán novillos.
sin Gloria
Ant. En la sentencia tendrás razón, en el juicio resultarás inocente.
|
Ant. Dóminus * tamquam ovis ad víctimam ductus est, et non apéruit os suum.
Psalmus 89 [2]
89:1 Dómine, refúgium factus es nobis: * a generatióne in generatiónem.
89:2 Priúsquam montes fíerent, aut formarétur terra et orbis: * a sǽculo et usque in sǽculum tu es, Deus.
89:3 Ne avértas hóminem in humilitátem: * et dixísti: Convertímini, fílii hóminum.
89:4 Quóniam mille anni ante óculos tuos, * tamquam dies hestérna, quæ prætériit,
89:5 Et custódia in nocte, * quæ pro níhilo habéntur, eórum anni erunt.
89:6 Mane sicut herba tránseat, mane flóreat, et tránseat: * véspere décidat, indúret et aréscat.
89:7 Quia defécimus in ira tua, * et in furóre tuo turbáti sumus.
89:8 Posuísti iniquitátes nostras in conspéctu tuo: * sǽculum nostrum in illuminatióne vultus tui.
89:9 Quóniam omnes dies nostri defecérunt: * et in ira tua defécimus.
89:9 Anni nostri sicut aránea meditabúntur: * dies annórum nostrórum in ipsis, septuagínta anni.
89:10 Si autem in potentátibus, octogínta anni: * et ámplius eórum, labor et dolor.
89:10 Quóniam supervénit mansuetúdo: * et corripiémur.
89:11 Quis novit potestátem iræ tuæ: * et præ timóre tuo iram tuam dinumeráre?
89:12 Déxteram tuam sic notam fac: * et erudítos corde in sapiéntia.
89:13 Convértere, Dómine, úsquequo? * et deprecábilis esto super servos tuos.
89:14 Repléti sumus mane misericórdia tua: * et exsultávimus, et delectáti sumus ómnibus diébus nostris.
89:15 Lætáti sumus pro diébus, quibus nos humiliásti: * annis, quibus vídimus mala.
89:16 Réspice in servos tuos, et in ópera tua: * et dírige fílios eórum.
89:17 Et sit splendor Dómini, Dei nostri, super nos, et ópera mánuum nostrárum dírige super nos: * et opus mánuum nostrárum dírige.
Gloria omittitur
Ant. Dóminus tamquam ovis ad víctimam ductus est, et non apéruit os suum.
|
Ant. El Señor * fue llevado como oveja al sacrificio y no abrió su boca.
Salmo 89 [2]
89:1 Señor, Tú has sido nuestro refugio * de generación en generación.
89:2 Antes que naciesen los montes o fuera engendrado el orbe de la tierra, * desde siempre y por siempre Tú eres Dios.
89:3 Tú reduces el hombre a polvo, * diciendo: «Retornad, hijos de Adán».
89:4 Mil años en tu presencia * son un ayer que pasó, una vela nocturna.
89:6 Los siembras año por año, como hierba que se renueva: que florece y se renueva por la mañana, * y por la tarde la siegan y se seca.
89:7 ¡Cómo nos ha consumido tu cólera * y nos ha trastornado tu indignación!
89:8 Pusiste nuestras culpas ante ti, * nuestros secretos ante la luz de tu mirada:
89:9 Y todos nuestros días pasaron * bajo tu cólera,
89:9 Y nuestros años se acabaron como un suspiro. * Aunque uno viva setenta años,
89:10 Y el más robusto hasta ochenta, * la mayor parte son fatiga inútil,
89:10 Porque pasan aprisa * y vuelan.
89:11 ¿Quién conoce la vehemencia de tu ira, * quién ha sentido el peso de tu cólera?
89:12 Enséñanos a calcular nuestros años, * para que adquiramos un corazón sensato.
89:13 Vuélvete, Señor, ¿hasta cuándo? * Ten compasión de tus siervos;
89:14 Por la mañana sácianos de tu misericordia, * y toda nuestra vida será alegría y júbilo.
89:15 Danos alegría, por los días en que nos afligiste, * por los años en que sufrimos desdichas.
89:16 Que tus siervos vean tu acción, * y sus hijos tu gloria.
89:17 Baje a nosotros la bondad del Señor * y haga prósperas las obras de nuestras manos.
sin Gloria
Ant. El Señor fue llevado como oveja al sacrificio y no abrió su boca.
|
Ant. Contrítum est * cor meum in médio mei, contremuérunt ómnia ossa mea.
Psalmus 35 [3]
35:2 Dixit iniústus ut delínquat in semetípso: * non est timor Dei ante óculos eius.
35:3 Quóniam dolóse egit in conspéctu eius: * ut inveniátur iníquitas eius ad ódium.
35:4 Verba oris eius iníquitas, et dolus: * nóluit intellégere ut bene ágeret.
35:5 Iniquitátem meditátus est in cubíli suo: * ástitit omni viæ non bonæ, malítiam autem non odívit.
35:6 Dómine, in cælo misericórdia tua: * et véritas tua usque ad nubes.
35:7 Iustítia tua sicut montes Dei: * iudícia tua abýssus multa.
35:7 Hómines, et iuménta salvábis, Dómine: * quemádmodum multiplicásti misericórdiam tuam, Deus.
35:8 Fílii autem hóminum, * in tégmine alárum tuárum sperábunt.
35:9 Inebriabúntur ab ubertáte domus tuæ: * et torrénte voluptátis tuæ potábis eos.
35:10 Quóniam apud te est fons vitæ: * et in lúmine tuo vidébimus lumen.
35:11 Præténde misericórdiam tuam sciéntibus te, * et iustítiam tuam his, qui recto sunt corde.
35:12 Non véniat mihi pes supérbiæ: * et manus peccatóris non móveat me.
35:13 Ibi cecidérunt qui operántur iniquitátem: * expúlsi sunt, nec potuérunt stare.
Gloria omittitur
Ant. Contrítum est cor meum in médio mei, contremuérunt ómnia ossa mea.
|
Ant. Se me parte * el corazón dentro de mí, se estremecen todos mis huesos.
Salmo 35 [3]
35:2 El malvado escucha en su interior un oráculo del pecado: * «No tengo miedo a Dios, ni en su presencia».
35:3 Porque se hace la ilusión de que su culpa * no será descubierta ni aborrecida.
35:4 Las palabras de su boca son maldad y traición, * renuncia a ser sensato y a obrar bien;
35:5 Acostado medita el crimen, * se obstina en el mal camino, no rechaza la maldad.
35:6 Señor, tu misericordia llega al cielo, * tu fidelidad hasta las nubes;
35:7 Tu justicia, hasta las altas cordilleras; * tus sentencias son como el océano inmenso.
35:7 Tú socorres a hombres y animales; * ¡qué inapreciable es tu misericordia, oh Dios!;
35:8 Los humanos * se acogen a la sombra de tus alas;
35:9 Se nutren de lo sabroso de tu casa, * les das a beber del torrente de tus delicias,
35:10 Porque en ti está la fuente viva, * y tu luz nos hace ver la luz.
35:11 Prolonga tu misericordia con los que te reconocen, * tu justicia con los rectos de corazón;
35:12 Que no me pisotee el pie del soberbio, * que no me eche fuera la mano del malvado.
35:13 Han fracasado los malhechores; * derribados, no se pueden levantar.
sin Gloria
Ant. Se me parte el corazón dentro de mí, se estremecen todos mis huesos.
|
Ant. Exhortátus es * in virtúte tua, et in refectióne sancta tua, Dómine.
Canticum Moysis [4]
Exod. 15:1-22
15:1 Cantémus Dómino: glorióse enim magnificátus est, * equum et ascensórem deiécit in mare.
15:2 Fortitúdo mea, et laus mea Dóminus, * et factus est mihi in salútem.
15:3 Iste Deus meus, et glorificábo eum: * Deus patris mei, et exaltábo eum.
15:4 Dóminus quasi vir pugnátor, Omnípotens nomen eius. * Currus Pharaónis et exércitum eius proiécit in mare.
15:5 Elécti príncipes eius submérsi sunt in Mari Rubro: * abýssi operuérunt eos, descendérunt in profúndum quasi lapis.
15:6 Déxtera tua, Dómine, magnificáta est in fortitúdine: déxtera tua, Dómine, percússit inimícum. * Et in multitúdine glóriæ tuæ deposuísti adversários tuos:
15:7 Misísti iram tuam, quæ devorávit eos sicut stípulam. * Et in spíritu furóris tui congregátæ sunt aquæ:
15:8 Stetit unda fluens, * congregátæ sunt abýssi in médio mari.
15:9 Dixit inimícus: Pérsequar et comprehéndam, * dívidam spólia, implébitur ánima mea:
15:10 Evaginábo gládium meum, * interfíciet eos manus mea.
15:11 Flavit spíritus tuus, et opéruit eos mare: * submérsi sunt quasi plumbum in aquis veheméntibus.
15:12 Quis símilis tui in fórtibus, Dómine? * quis símilis tui, magníficus in sanctitáte, terríbilis atque laudábilis, fáciens mirabília?
15:13 Extendísti manum tuam, et devorávit eos terra. * Dux fuísti in misericórdia tua pópulo quem redemísti:
15:14 Et portásti eum in fortitúdine tua, * ad habitáculum sanctum tuum.
15:15 Ascendérunt pópuli, et iráti sunt: * dolóres obtinuérunt habitatóres Philísthiim.
15:16 Tunc conturbáti sunt príncipes Edom, robústos Moab obtínuit tremor: * obriguérunt omnes habitatóres Chánaan.
15:17 Írruat super eos formído et pavor, * in magnitúdine brácchii tui:
15:18 Fiant immóbiles quasi lapis, donec pertránseat pópulus tuus, Dómine, * donec pertránseat pópulus tuus iste, quem possedísti.
15:19 Introdúces eos, et plantábis in monte hereditátis tuæ, * firmíssimo habitáculo tuo quod operátus es, Dómine:
15:20 Sanctuárium tuum, Dómine, quod firmavérunt manus tuæ. * Dóminus regnábit in ætérnum et ultra.
15:21 Ingréssus est enim eques Phárao cum cúrribus et equítibus eius in mare: * et redúxit super eos Dóminus aquas maris:
15:22 Fílii autem Israël ambulavérunt per siccum * in médio eius.
Gloria omittitur
Ant. Exhortátus es in virtúte tua, et in refectióne sancta tua, Dómine.
|
Ant. Nos has animado, * Señor, con tu fuerza y con el banquete que nos has preparado.
Cántico de Moisés [4]
Ex 15, 1-22
15:1 Cantaré al Señor, sublime es su victoria, * caballos y carros ha arrojado en el mar.
15:2 Mi fuerza y mi poder es el Señor, * Él fue mi salvación.
15:3 Él es mi Dios: yo lo alabaré; * el Dios de mis padres: yo lo ensalzaré.
15:4 El Señor es un guerrero, su nombre es «El Señor». * Los carros del Faraón los lanzó al mar,
15:5 Ahogó en el mar Rojo a sus mejores capitanes; * las olas los cubrieron, bajaron hasta el fondo como piedras.
15:6 Tu diestra, Señor, es fuerte y terrible; * tu diestra, Señor, tritura al enemigo; * tu gran victoria destruye al adversario,
15:7 Lanzas tu incendio, y los devora como paja. * Al soplo de tu nariz, se amontonaron las aguas,
15:8 Las corrientes se alzaron como un dique, * las olas se cuajaron en el mar.
15:9 Decía el enemigo: «Los perseguiré y alcanzaré, * repartiré el botín, se saciará mi codicia,
15:10 Empuñaré la espada, los agarrará mi mano».
15:11 Pero sopló tu aliento, y los cubrió el mar, * se hundieron como plomo en las aguas formidables.
15:12 ¿Quién como Tú, Señor, entre los dioses? * ¿Quién como Tú, terrible entre los santos, temible por tus proezas, autor de maravillas?
15:13 Extendiste tu diestra: se los tragó la tierra; * guiaste con misericordia a tu pueblo rescatado,
15:14 Los llevaste con tu poder * hasta tu santa morada.
15:15 Lo oyeron los pueblos y temblaron, * espasmos agarraron a los jefes filisteos,
15:16 Se turbaron los toros de Edom, temblores agarraron a los carneros de Moab, * flaquearon todos los jefes cananeos;
15:17 Los asaltaron tu espanto y tu pavor, * los dejó petrificados la grandeza de tu brazo,
15:18 Mientras pasaba tu pueblo, Señor; mientras pasaba el pueblo que te habías comprado.
15:19 Lo introduces y lo plantas en el monte de tu heredad, * lugar del que hiciste tu trono, Señor;
15:20 Santuario, Señor, que fundaron tus manos. * El Señor reina por siempre jamás.
sin Gloria
Ant. Nos has animado, Señor, con tu fuerza y con el banquete que nos has preparado.
|
Ant. Oblátus est * quia ipse vóluit, et peccáta nostra ipse portávit.
Psalmus 146 [5]
146:1 Laudáte Dóminum quóniam bonus est psalmus: * Deo nostro sit iucúnda, decóraque laudátio.
146:2 Ædíficans Ierúsalem Dóminus: * dispersiónes Israélis congregábit.
146:3 Qui sanat contrítos corde: * et álligat contritiónes eórum.
146:4 Qui númerat multitúdinem stellárum: * et ómnibus eis nómina vocat.
146:5 Magnus Dóminus noster, et magna virtus eius: * et sapiéntiæ eius non est númerus.
146:6 Suscípiens mansuétos Dóminus: * humílians autem peccatóres usque ad terram.
146:7 Præcínite Dómino in confessióne: * psállite Deo nostro in cíthara.
146:8 Qui óperit cælum núbibus: * et parat terræ plúviam.
146:8 Qui prodúcit in móntibus fænum: * et herbam servitúti hóminum.
146:9 Qui dat iuméntis escam ipsórum: * et pullis corvórum invocántibus eum.
146:10 Non in fortitúdine equi voluntátem habébit: * nec in tíbiis viri beneplácitum erit ei.
146:11 Beneplácitum est Dómino super timéntes eum: * et in eis, qui sperant super misericórdia eius.
Gloria omittitur
Ant. Oblátus est quia ipse vóluit, et peccáta nostra ipse portávit.
|
Ant. Se entregó * porque quiso, y cargó con nuestros pecados.
Salmo 146 [5]
146:1 Alabad al Señor, que la música es buena; * nuestro Dios merece una alabanza armoniosa.
146:2 El Señor reconstruye Jerusalén, * reúne a los deportados de Israel;
146:3 Él sana los corazones destrozados, * venda sus heridas.
146:4 Cuenta el número de las estrellas, * a cada una la llama por su nombre.
146:5 Nuestro Señor es grande y poderoso, * su sabiduría no tiene medida.
146:6 El Señor sostiene a los humildes, * humilla hasta el polvo a los malvados.
146:7 Entonad la acción de gracias al Señor, * tocad la cítara para nuestro Dios,
146:8 Que cubre el cielo de nubes * preparando la lluvia para la tierra;
146:8 Que hace brotar hierba en los montes, * para los que sirven al hombre;
146:9 Que da su alimento al ganado * y a las crías de cuervo que graznan.
146:10 No aprecia el vigor de los caballos, * no estima los jarretes del hombre:
146:11 El Señor aprecia a sus fieles, * que confían en su misericordia.
sin Gloria
Ant. Se entregó porque quiso, y cargó con nuestros pecados.
|
Versus (In loco Capituli)
℣. Homo pacis meæ, in quo sperávi.
℟. Qui edébat panes meos, ampliávit advérsum me supplantatiónem.
|
Versus (In loco Capituli)
℣. Incluso mi amigo, de quien yo me fiaba.
℟. Que compartía mi pan, es el primero en traicionarme.
|
Canticum Benedictus {Antiphona ex Proprio de Tempore}
Ant. Tráditor autem * dedit eis signum, dicens: Quem osculátus fúero, ipse est, tenéte eum.
Canticum Zachariæ
Luc. 1:68-79
1:68 Benedíctus ✠ Dóminus, Deus Israël: * quia visitávit, et fecit redemptiónem plebis suæ:
1:69 Et eréxit cornu salútis nobis: * in domo David, púeri sui.
1:70 Sicut locútus est per os sanctórum, * qui a sǽculo sunt, prophetárum eius:
1:71 Salútem ex inimícis nostris, * et de manu ómnium, qui odérunt nos.
1:72 Ad faciéndam misericórdiam cum pátribus nostris: * et memorári testaménti sui sancti.
1:73 Iusiurándum, quod iurávit ad Ábraham patrem nostrum, * datúrum se nobis:
1:74 Ut sine timóre, de manu inimicórum nostrórum liberáti, * serviámus illi.
1:75 In sanctitáte, et iustítia coram ipso, * ómnibus diébus nostris.
1:76 Et tu, puer, Prophéta Altíssimi vocáberis: * præíbis enim ante fáciem Dómini, paráre vias eius:
1:77 Ad dandam sciéntiam salútis plebi eius: * in remissiónem peccatórum eórum:
1:78 Per víscera misericórdiæ Dei nostri: * in quibus visitávit nos, óriens ex alto:
1:79 Illumináre his, qui in ténebris, et in umbra mortis sedent: * ad dirigéndos pedes nostros in viam pacis.
Gloria omittitur
Ant. Tráditor autem dedit eis signum, dicens: Quem osculátus fúero, ipse est, tenéte eum.
|
Canticum Benedictus {Antífona del Propio del Tiempo}
Ant. El traidor * les había dado esta señal: El que yo bese, ése es, detenedlo.
Cántico de Zacarías
Luc 1, 68-79
1:68 Bendito ✠ sea el Señor, Dios de Israel, porque ha visitado y redimido a su pueblo,
1:69 Suscitándonos una fuerza de salvación en la casa de David, su siervo,
1:70 Según lo había predicho desde antiguo por boca de sus santos profetas.
1:71 Es la salvación que nos libra de nuestros enemigos y de la mano de todos los que nos odian;
1:72 Realizando la misericordia que tuvo con nuestros padres, recordando su santa alianza
1:73 Y el juramento que juró a nuestro padre Abrahán.
1:74 Para concedernos que, libres de temor, arrancados de la mano de los enemigos, le sirvamos
1:75 Con santidad y justicia, en su presencia, todos nuestros días.
1:76 Y a ti, niño, te llamarán profeta del Altísimo, porque irás delante del Señor a preparar sus caminos,
1:77 Anunciando a su pueblo la salvación, el perdón de sus pecados
1:78 Por la entrañable misericordia de nuestro Dios, nos visitará el sol que nace de lo alto,
1:79 Para iluminar a los que viven en tinieblas y en sombra de muerte, para guiar nuestros pasos por el camino de la paz.
sin Gloria
Ant. El traidor les había dado esta señal: El que yo bese, ése es, detenedlo.
|
Oratio {ex Proprio de Tempore}
Christus factus est pro nobis obédiens usque ad mortem.
secreto
Pater noster, qui es in cælis, sanctificétur nomen tuum: advéniat regnum tuum: fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra. Panem nostrum cotidiánum da nobis hódie: et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris: et ne nos indúcas in tentatiónem: sed líbera nos a malo. Amen.
aliquantulum altius
Réspice, quǽsumus, Dómine, super hanc famíliam tuam, pro qua Dóminus noster Iesus Christus non dubitávit mánibus tradi nocéntium, et crucis subíre torméntum:
Et sub silentio concluditur
Qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
|
Oración {del Propio del Tiempo}
Cristo por nosotros se sometió incluso a la muerte.
en silencio
Padre nuestro, que estás en los cielos, santificado sea tu nombre, venga a nosotros tu reino, hágase tu voluntad así en la tierra como en el cielo. El pan nuestro de cada día dánosle hoy; perdónanos nuestras deudas, así como nosotros perdonamos a nuestros deudores, y no nos dejes caer en la tentación, mas líbranos del mal. Amén.
en voz alta
Mira, Señor de bondad, a tu familia santa, por la cual Jesucristo nuestro Señor aceptó el tormento de la cruz, entregándose a sus propios enemigos.
Y se concluye en silencio:
Que vive y reina en unión del Espíritu Santo, Dios, por todos los siglos de los siglos.
℟. Amén.
|
Conclusio{omittitur}
|
Conclusión{omitido}
|