Incipit
secreto
Pater noster, qui es in cælis, sanctificétur nomen tuum: advéniat regnum tuum: fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra. Panem nostrum quotidiánum da nobis hódie: et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris: et ne nos indúcas in tentatiónem: sed líbera nos a malo. Amen.
Ave María, grátia plena; Dóminus tecum: benedícta tu in muliéribus, et benedíctus fructus ventris tui Jesus. Sancta María, Mater Dei, ora pro nobis peccatóribus, nunc et in hora mortis nostræ. Amen.
Deinde, clara voce, dicitur Versus:
℣. Deus ✠ in adjutórium meum inténde.
℟. Dómine, ad adjuvándum me festína.
Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Allelúja.
|
Początek
bezgłośnie
Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje: przyjdź królestwo Twoje: bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj: i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom: i nie wódź nas na pokuszenie: ale nas zbaw ode złego. Amen.
Zdrowaś Maryjo, łaskiś pełna; Pan z Tobą: błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twojego, Jezus. Święta Maryjo, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi, teraz i w godzinę śmierci naszej. Amen.
Następnie słyszalnym głosem odmawia się werset:
℣. Boże, ✠ wejrzyj ku wspomożeniu memu.
℟. Panie, pośpiesz ku ratunkowi memu.
Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Alleluja.
|
Psalmi {Psalmi & antiphonæ Votiva}
Ant. Dómine, quinque talénta * tradidísti mihi, ecce ália quinque superlucrátus sum.
Psalmus 109 [1]
109:1 Dixit Dóminus Dómino meo: * Sede a dextris meis:
109:1 Donec ponam inimícos tuos, * scabéllum pedum tuórum.
109:2 Virgam virtútis tuæ emíttet Dóminus ex Sion: * domináre in médio inimicórum tuórum.
109:3 Tecum princípium in die virtútis tuæ in splendóribus sanctórum: * ex útero ante lucíferum génui te.
109:4 Jurávit Dóminus, et non pœnitébit eum: * Tu es sacérdos in ætérnum secúndum órdinem Melchísedech.
109:5 Dóminus a dextris tuis, * confrégit in die iræ suæ reges.
109:6 Judicábit in natiónibus, implébit ruínas: * conquassábit cápita in terra multórum.
109:7 De torrénte in via bibet: * proptérea exaltábit caput.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Dómine, quinque talénta tradidísti mihi, ecce ália quinque superlucrátus sum.
|
Psalmy {Psalmy i antyfony Wotywa}
Ant. Panie, * dałeś mi pięć talentów, otom drugie pięć zyskał.
Psalm 109 [1]
109:1 Rzekł Pan Panu memu: * Siedź po prawicy mojéj:
109:1 Aż położę nieprzyjacioły twoje, * podnóżkiem nóg twoich.
109:2 Laskę mocy twojéj wypuści Pan z Syonu: * panuj w pośród nieprzyjaciół twoich.
109:3 Przy tobie przodkowanie w dzień możności twojéj w jasnościach świątości: * z żywota przed jutrzenką zrodziłem cię.
109:4 Przysiągł Pan, a nie będzie mu żal: * Ty jesteś kapłanem na wieki, według porządku Melchisedechowego.
109:5 Pan po prawicy twojéj, * poraził w dzień gniewu swego króle.
109:6 Będzie sądził narody, napełni upaści: * potłucze głowy wielu na ziemi.
109:7 Z strumienia na drodze pić będzie: * dlatego wywyższy głowę.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Panie, dałeś mi pięć talentów, otom drugie pięć zyskał.
|
Ant. Euge, serve bone * in módico fidélis, intra in gáudium Dómini tui.
Psalmus 110 [2]
110:1 Confitébor tibi, Dómine, in toto corde meo: * in consílio justórum, et congregatióne.
110:2 Magna ópera Dómini: * exquisíta in omnes voluntátes ejus.
110:3 Conféssio et magnificéntia opus ejus: * et justítia ejus manet in sǽculum sǽculi.
110:4 Memóriam fecit mirabílium suórum, miséricors et miserátor Dóminus: * escam dedit timéntibus se.
110:5 Memor erit in sǽculum testaménti sui: * virtútem óperum suórum annuntiábit pópulo suo:
110:7 Ut det illis hereditátem géntium: * ópera mánuum ejus véritas, et judícium.
110:8 Fidélia ómnia mandáta ejus: confirmáta in sǽculum sǽculi, * facta in veritáte et æquitáte.
110:9 Redemptiónem misit pópulo suo: * mandávit in ætérnum testaméntum suum.
110:9 (fit reverentia) Sanctum, et terríbile nomen ejus: * inítium sapiéntiæ timor Dómini.
110:10 Intelléctus bonus ómnibus faciéntibus eum: * laudátio ejus manet in sǽculum sǽculi.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Euge, serve bone in módico fidélis, intra in gáudium Dómini tui.
|
Ant. Dobrzeć sługo dobry * gdyżeś nad małem był wiernym, wnijdź do wesela Pana twego.
Psalm 110 [2]
110:1 Będęć wyznawał, Panie, wszystkiem sercem mojem: * w radzie sprawiedliwych i w zgromadzeniu.
110:2 Wielkie sprawy Pańskie: * doświadczone we wszystkiem upodobaniu jego.
110:3 Wyznanie i wielmożność dzieło jego: * a sprawiedliwość jego trwa na wieki wieków.
110:4 Uczynił pamiątkę dziwów swoich miłosierny a litościwy Pan: * dał pokarm tym, którzy się go boją.
110:5 Pamiętać będzie wiecznie na Testament swój: * moc uczynków swoich oznajmi ludowi swemu.
110:7 Aby im dał dziedzictwo poganów: * uczynki rąk jego prawda i sąd.
110:8 Pewne są wszystkie przykazania jego: utwierdzone na wieki wieczne, * uczynione w prawdzie i w prawości.
110:9 Posłał odkupienie ludowi swemu: * postanowił na wieki Testament swój.
110:9 (ukłonić się) Święte i straszne imię jego: * początek mądrości bojaźń Pańska.
110:10 Wyrozumienie dobre wszystkim, którzy je czynią: * chwała jego trwa na wieki wieków.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Dobrzeć sługo dobry gdyżeś nad małem był wiernym, wnijdź do wesela Pana twego.
|
Ant. Fidélis servus * et prudens, quem constítuit Dóminus super famíliam suam.
Psalmus 111 [3]
111:1 Beátus vir, qui timet Dóminum: * in mandátis ejus volet nimis.
111:2 Potens in terra erit semen ejus: * generátio rectórum benedicétur.
111:3 Glória, et divítiæ in domo ejus: * et justítia ejus manet in sǽculum sǽculi.
111:4 Exórtum est in ténebris lumen rectis: * miséricors, et miserátor, et justus.
111:5 Jucúndus homo qui miserétur et cómmodat, dispónet sermónes suos in judício: * quia in ætérnum non commovébitur.
111:7 In memória ætérna erit justus: * ab auditióne mala non timébit.
111:8 Parátum cor ejus speráre in Dómino, confirmátum est cor ejus: * non commovébitur donec despíciat inimícos suos.
111:9 Dispérsit, dedit paupéribus: justítia ejus manet in sǽculum sǽculi, * cornu ejus exaltábitur in glória.
111:10 Peccátor vidébit, et irascétur, déntibus suis fremet et tabéscet: * desidérium peccatórum períbit.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Fidélis servus et prudens, quem constítuit Dóminus super famíliam suam.
|
Ant. Oto jest sługa wierny * i roztropny, którego postanowił pan jego nad czeladzią swoją.
Psalm 111 [3]
111:1 Błogosławiony mąż, który się boi Pana: * w przykazaniu jego będzie się kochał wielce.
111:2 Możne na ziemi będzie nasienie jego: * naród prawych będzie błogosławiony.
111:3 Sława i bogactwa w domu jego: * a sprawiedliwość jego trwa na wieki wieków.
111:4 Weszła w ciemnościach światłość prawym: * miłościwy, miłosierny i sprawiedliwy.
111:5 Rozkoszny człowiek, który się zlituje i pożycza, będzie miarkował mowy swe z rozsądkiem: * bo na wieki nie będzie poruszon.
111:7 W wiecznéj pamiątce będzie sprawiedliwy: * nie będzie się bał posłuchu złego.
111:8 Gotowe serce jego nadzieję mieć w Panu, umocnione jest serce jego: * nie poruszy się, aż wzgardzi nieprzyjacioły swymi.
111:9 Rozproszył, dał ubogim: sprawiedliwość jego trwa na wieki wieków, * róg jego wywyższy się w chwale.
111:10 Grzesznik ujrzy i będzie się gniewał, będzie zgrzytał zęboma swemi, a będzie schnął: * żądza niezbożnych zaginie.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Oto jest sługa wierny i roztropny, którego postanowił pan jego nad czeladzią swoją.
|
Ant. Beátus ille servus, * quem, cum vénerit Dóminus ejus et pulsáverit jánuam, invénerit vigilántem.
Psalmus 112 [4]
112:1 Laudáte, púeri, Dóminum: * laudáte nomen Dómini.
112:2 (fit reverentia) Sit nomen Dómini benedíctum, * ex hoc nunc, et usque in sǽculum.
112:3 A solis ortu usque ad occásum, * laudábile nomen Dómini.
112:4 Excélsus super omnes gentes Dóminus, * et super cælos glória ejus.
112:5 Quis sicut Dóminus, Deus noster, qui in altis hábitat, * et humília réspicit in cælo et in terra?
112:7 Súscitans a terra ínopem, * et de stércore érigens páuperem:
112:8 Ut cóllocet eum cum princípibus, * cum princípibus pópuli sui.
112:9 Qui habitáre facit stérilem in domo, * matrem filiórum lætántem.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Beátus ille servus, quem, cum vénerit Dóminus ejus et pulsáverit jánuam, invénerit vigilántem.
|
Ant. Błogosławiony on sługa, * którego przyszedłszy Pan, znajdzie czuwającego.
Psalm 112 [4]
112:1 Chwalcie dzieci Pana: * chwalcie imię Pańskie.
112:2 (ukłonić się) Niechaj będzie imię Pańskie błogosławione, * odtąd i aż na wieki.
112:3 Od wschodu słońca aż do zachodu, * chwalebne imię Pańskie.
112:4 Wysoki nad wszystkie narody Pan, * a nad niebiosa chwała jego.
112:5 Któż jako Pan, Bóg nasz, który mieszka na wysokości, * a na niskie rzeczy patrzy na niebie i na ziemi?
112:7 Podnoszący z ziemie nędznego, * a z gnoju wywyższając ubogiego:
112:8 Aby go posadził z książęty, * z książęty ludu swego.
112:9 Który czyni, iż niepłodna mieszka w domu, * matka synów wesoła.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Błogosławiony on sługa, którego przyszedłszy Pan, znajdzie czuwającego.
|
Ant. Serve bone * et fidélis, intra in gáudium Dómini tui.
Psalmus 116 [5]
116:1 Laudáte Dóminum, omnes gentes: * laudáte eum, omnes pópuli:
116:2 Quóniam confirmáta est super nos misericórdia ejus: * et véritas Dómini manet in ætérnum.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Serve bone et fidélis, intra in gáudium Dómini tui.
|
Ant. Sługo dobry i wierny, wnijdź do wesela Pana twego.
Psalm 116 [5]
116:1 Chwalcie Pana wszyscy poganie: * chwalcie go, wszyscy narodowie:
116:2 Bo się umocniło nad nami miłosierdzie jego: * a prawda Pańska trwa na wieki.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Sługo dobry i wierny, wnijdź do wesela Pana twego.
|
Capitulum Hymnus Versus {Votiva}
2 Cor 10:17-18
Fratres: Qui gloriátur, in Dómino gloriétur. Non enim qui seípsum comméndat, ille probátus est; sed quem Deus comméndat.
℟. Deo grátias.
Hymnus
Jesu, coróna Vírginum,
Quem Mater illa cóncipit
Quæ sola Virgo párturit,
Hæc vota clemens áccipe:
Qui pergis inter lília
Septus choréis Vírginum,
Sponsus decórus glória
Sponsísque reddens prǽmia.
Quocúmque tendis, Vírgines
Sequúntur, atque láudibus
Post te canéntes cúrsitant,
Hymnósque dulces pérsonant;
Te deprecámur súpplices,
Nostris ut addas sénsibus
Nescíre prorsus ómnia
Corruptiónis vúlnera.
Virtus, honor, laus, glória
Deo Patri cum Fílio,
Sancto simul Paráclito,
In sæculórum sǽcula.
Amen.
℣. Spécie tua et pulchritúdine tua.
℟. Inténde, próspere procéde, et regna.
|
Kapitulum Hymn Wers {Wotywa}
2 Kor 10:17-18
Bracia: Lecz kto się przechwala, niech się w Panu przechwala. Albowiem nie, który sam siebie zaleca, ten jest doświadczony; ale którego Bóg zaleca.
℟. Bogu niech będą dzięki.
Hymn
O Jezu, Ty Dziewic Korono,
Którego w swem łonie poczęła,
Jedyna Matka-Dziewica,
Wysłuchaj łaskawie błagania.
Ty, który chodzisz pośród lilji,
Ozdobion chwałą Oblubieńca,
I otoczony gronem Dziewic,
Oblubienice hojnie darzysz.
Gdziekolwiek idziesz one wszędy,
Dążą za Tobą z pieśnią chwały,
Biegną, rozbrzmiewa niebo całe,
Najsłodszym hymnem ich miłości.
Ciebie pokornie prosim, Panie,
Daj zmysłom naszym łaskę Twoją,
By odtąd były nieświadome,
Wszelkich ran grzechu i zepsucia.
Chwała, moc, cześć i uwielbienie,
Bogu Ojcu wraz z Synem Jego,
Świętemu Pocieszycielowi,
Przez wszystkie wieki wieków.
Amen.
℣. Z ślicznością Twoją i pięknością Twoją.
℟. Nadciągnij, szczęśliwie postępuj i króluj.
|
Canticum Magnificat {Antiphona Votiva}
Ant. Veni, Sponsa Christi, * áccipe corónam, quam tibi Dóminus præparávit in ætérnum.
Canticum B. Mariæ Virginis
Luc. 1:46-55
1:46 Magníficat ✠ * ánima mea Dóminum.
1:47 Et exsultávit spíritus meus: * in Deo, salutári meo.
1:48 Quia respéxit humilitátem ancíllæ suæ: * ecce enim ex hoc beátam me dicent omnes generatiónes.
1:49 Quia fecit mihi magna qui potens est: * et sanctum nomen ejus.
1:50 Et misericórdia ejus, a progénie in progénies: * timéntibus eum.
1:51 Fecit poténtiam in brácchio suo: * dispérsit supérbos mente cordis sui.
1:52 Depósuit poténtes de sede: * et exaltávit húmiles.
1:53 Esuriéntes implévit bonis: * et dívites dimísit inánes.
1:54 Suscépit Israël púerum suum: * recordátus misericórdiæ suæ.
1:55 Sicut locútus est ad patres nostros: * Ábraham, et sémini ejus in sǽcula.
℣. Glória Patri, et Fílio, * et Spirítui Sancto.
℟. Sicut erat in princípio, et nunc, et semper, * et in sǽcula sæculórum. Amen.
Ant. Veni, Sponsa Christi, áccipe corónam, quam tibi Dóminus præparávit in ætérnum.
|
Kantyk Magnificat {Antyfona Wotywa}
Ant. Przyjdź oblubienico Chrystusowa, * weź koronę, którą ci Pan przygotował na wieki.
Pieśń Najświętszej Maryi Panny
Łk 1:46-55
1:46 Wielbij ✠ * duszo moja, Pana.
1:47 I rozradował się duch mój: * w Bogu, Zbawicielu moim.
1:48 Iż wejrzał na niskość służebnice swojéj: * albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
1:49 Albowiem uczynił mi wielkie rzeczy, który możny jest: * i święte imię jego.
1:50 A miłosierdzie jego od narodu do narodów: * bojącym się jego.
1:51 Uczynił moc ramieniem swojem: * rozproszył pyszne myśli serca ich.
1:52 Złożył mocarze z stolice: * a podwyższył niskie.
1:53 Łaknące napełnił dobrami: * a bogacze z niczem puścił.
1:54 Przyjął Izraela, sługę swego: * wspomniawszy na miłosierdzie swoje.
1:55 Jako mówił do ojców naszych: * Abrahamowi i nasieniu jego na wieki.
℣. Chwała Ojcu i Synowi, * i Duchowi Świętemu.
℟. Jak była na początku, teraz i zawsze, * i na wieki wieków. Amen.
Ant. Przyjdź oblubienico Chrystusowa, weź koronę, którą ci Pan przygotował na wieki.
|
Preces Feriales{omittitur}
|
Prośby ferialne{opuścić}
|
Oratio {Votiva}
℣. Dómine, exáudi oratiónem meam.
℟. Et clamor meus ad te véniat.
Orémus.
Deus, qui inter cétera poténtiæ tuæ mirácula étiam in sexu frágili victóriam martýrii contulísti: concéde propítius; ut, qui beátæ N. Vírginis et Mártyris tuæ natalícia cólimus, per ejus ad te exémpla gradiámur.
Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
Commemoratio S. Petri de Alcantara Confessoris
Ant. Hic vir despíciens mundum et terréna, triúmphans, divítias cælo cóndidit ore, manu.
℣. Justum dedúxit Dóminus per vias rectas.
℟. Et osténdit illi regnum Dei.
Orémus.
Deus, qui beátum Petrum Confessórem tuum admirábilis pœniténtiæ et altíssimæ contemplatiónis múnere illustráre dignátus es: da nobis, quǽsumus; ut, ejus suffragántibus méritis, carne mortificáti, facílius cæléstia capiámus.
Commemoratio Dominica XIX Post Pentecosten IV. Octobris
Ant. Exáudiat Dóminus oratiónes vestras et reconciliétur vobis: nec vos déserat in témpore malo Dóminus, Deus noster.
℣. Vespertína orátio ascéndat ad te, Dómine.
℟. Et descéndat super nos misericórdia tua.
Orémus.
Omnípotens et miséricors Deus, univérsa nobis adversántia propitiátus exclúde: ut mente et córpore páriter expedíti, quæ tua sunt, líberis méntibus exsequámur.
Per Dóminum nostrum Jesum Christum, Fílium tuum: qui tecum vivit et regnat in unitáte Spíritus Sancti, Deus, per ómnia sǽcula sæculórum.
℟. Amen.
|
Modlitwy {Wotywa}
℣. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej.
℟. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
Módlmy się.
Boże, który między innemi potęgi Twojej cudami, słabe niewiasty chwałą męczeństwa ozdobiłeś, dozwól łaskawie, abyśmy, którzy błogosławionej N., Dziewicy i Męczenniczki narodziny wysławiamy, jej przykłady naśladując, do Ciebie się przybliżyli.
Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna: który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków.
℟. Amen.
Wspominamy Św. Piotra z Alcantary Wyznawcy
Ant. Ten mąż, wzgardziwszy światem i dobrami ziemskiemi, triumfuje, zebrawszy czynami i słowy skarby dla nieba.
℣. Sprawiedliwego prowadził Pan drogami prostymi.
℟. I okazał mu królestwo Boże.
Módlmy się.
Boże, który błogosławionego Piotra, wyznawcę swego, przedziwnej pokuty i najwyższej kontemplacji darami wsławić raczyłeś, daj nam, prosimy, abyśmy łaskami jego wspomagani, a ciało umartwiając, łatwiej niebieskie dobra otrzymali.
Wspominamy XIX Niedziela po Pięćdziesiątnicy IV. Octobris
Ant. Niech Pan wysłucha modlitwy wasze, a niech was w łaskę przyjmie: ani was niech nie opuszcza czasu złego Pan Bóg nasz.
℣. Niech modlitwa wieczorna wzniesie się do Ciebie, Panie.
℟. I niech zstąpi na nas miłosierdzie Twoje.
Módlmy się.
Wszechmogący i miłosierny Boże, oddal od nas wszelkie przeszkody do zbawienia, abyśmy od niebezpieczeństw duszy i ciała uwolnieni, swobodnie mogli Ci służyć.
Przez naszego Pana Jezusa Chrystusa, Twojego Syna: który z Tobą żyje i króluje w jedności Ducha Świętego Bóg, przez wszystkie wieki wieków.
℟. Amen.
|
Suffragium{omittitur}
|
Sufragium{opuścić}
|
Conclusio
℣. Dómine, exáudi oratiónem meam.
℟. Et clamor meus ad te véniat.
℣. Benedicámus Dómino.
℟. Deo grátias.
℣. Fidélium ánimæ per misericórdiam Dei requiéscant in pace.
℟. Amen.
|
Zakończenie
℣. Panie, wysłuchaj modlitwy mojej.
℟. A wołanie moje niech do Ciebie przyjdzie.
℣. Błogosławmy Panu.
℟. Bogu niech będą dzięki.
℣. Dusze wiernych zmarłych przez miłosierdzie Boże niech odpoczywają w pokoju.
℟. Amen.
|
Et si tunc terminetur Officium, dicitur tantum « Pater Noster » secreto.
Pater noster, qui es in cælis, sanctificétur nomen tuum: advéniat regnum tuum: fiat volúntas tua, sicut in cælo et in terra. Panem nostrum quotidiánum da nobis hódie: et dimítte nobis débita nostra, sicut et nos dimíttimus debitóribus nostris: et ne nos indúcas in tentatiónem: sed líbera nos a malo. Amen.
|
A jeśli w ten sposób zakończy się Oficjum, odmawia się po cichu tylko „Ojcze nasz”.
Ojcze nasz, któryś jest w niebie, święć się imię Twoje: przyjdź królestwo Twoje: bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi. Chleba naszego powszedniego daj nam dzisiaj: i odpuść nam nasze winy, jako i my odpuszczamy naszym winowajcom: i nie wódź nas na pokuszenie: ale nas zbaw ode złego. Amen.
|